Legnica - Oficjalny Portal Miasta

Zapraszamy do lektury opublikowanego w marcowym numerze ogólnopolskiego miesięcznika „Zieleń Miejska" artykułu „Renesans Parku Miejskiego w Legnicy". Jego autorka, Henryka Zdziech, jest głównym specjalistą ds. zieleni w Wydziale Infrastruktury Komunalnej Urzędu Miasta Legnicy.

Legnicki Park Miejski przeżył swój renesans. Samorząd przywrócił utracone walory przyrodnicze zabytkowemu obszarowi, stanowiącemu największe założenie zieleni miejskiej Legnicy. Urokliwy, stary park o powierzchni 50 ha zniszczony został przez potężny huragan, który przeszedł nad miastem 23 lipca 2009 roku, czyniąc ogromne spustoszenia w zieleni. Spowodował w niespotykanej dotychczas skali powstanie wielkoobszarowych wywałów i złomów w drzewostanie W wyniku kataklizmu zniszczeniu uległa cenna szata roślinna parku, w tym starodrzew i liczne pomniki przyrody.
W ciągu ostatnich dwóch lat miasto włożyło wiele wysiłku w naprawienie zniszczeń poczynionych przez żywioł oraz wzmocnienie i zachowanie historycznej kompozycji, która praktycznie przestała istnieć. Stało się to możliwe dzięki ogromnej pomocy  mieszkańców, darczyńców i pozyskaniu zewnętrznych funduszy.

Dotacje na ratunek

Jako pierwszy dotację (w kwocie 725.000 zł) na usuwanie skutków huraganu na obszarach przyrodniczo cennych w Legnicy przyznał Gminie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Podobną kwotę, ponad 700.000 zł, wygospodarowała na to przedsięwzięcie Gmina z własnego budżetu. Środki te pozwoliły na usunięcie zagrożeń, wywałów i wiatrołomów na terenie parku. Jednocześnie, zgodnie z oczekiwaniami społecznymi, utworzono konto, które gromadziło dobrowolne wpłaty na odbudowę zniszczonego parku. Z tych środków Gmina rozpoczęła jeszcze jesienią 2009 roku pierwsze obsadzenia. Odtworzono dwa jednostronne szpalery z leszczyny tureckiej oraz  z lipy drobnolistnej. Dzięki bezcennej pomocy darczyńców udało się  do końca sezonu wiosennego 2010 r. zakupić i wysadzić blisko 300 drzew. Prace skoncentrowane były w najstarszej, a zarazem najbardziej odsłoniętej części parku, w rejonie „Koziego Stawu".
W pierwszych dniach stycznia 2010 roku wystąpiono z wnioskiem o wpisanie Parku Miejskiego w Legnicy do rejestru zabytków. Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków we Wrocławiu decyzją z dnia 30 marca 2010 r. postanowił wpisać Park Miejski w Legnicy do rejestru zabytków. Ujęcie parku w tej ewidencji dało Gminie możliwości starania się o dofinansowanie z innych źródeł. Wystąpiono zatem z wnioskiem o dotację do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Fundusz udzielił Gminie finansowego wsparcia podjętych prac związanych z restytucją parku. Przyznana dotacja, w kwocie 3.089.113 zł, pozwoliła na  historyczną rekonstrukcję parku.

Rewitalizacja parku

Odbudowę rozpoczęto od usunięcia drzew będących w bardzo złym stanie biologicznym i technicznym (z naderwanym systemem korzeniowym, pozbawionych korony oraz odziomów). W ich  miejsce, po wyfrezowaniu pni, dokonywane były nowe nasadzenia. Łącznie  ze środków NFOŚiGW sfinansowano zakup i wysadzenie 1.102 szt. nowych, 15-20-letnich drzew. W pierwszej kolejności odtworzone zostały aleje, które stanowią dominantę kompozycji parkowej i wprowadzają określony, stworzony przez projektanta ład przestrzenny. Rozwiązania alejowe i wplecione w nie swobodne zadrzewienia były wizytówką projektanta parku, planisty Eduarda Petzolda (1815-1891), który alejom i ich znaczeniu w kompozycji poświęcił całe studium opublikowane w książkowym opracowaniu. Udało się wykonać rekonstrukcję wszystkich petzoldowskich szpalerów i alei: lipowych, kasztanowcowych, grabowych,  klonowych, leszczynowych oraz kasztanowcowego bosketu przy dawnym Domu Strzeleckim.
Uzupełniono również drzewostan szkieletowy i wypełniający  strukturę parku. Posadzone zostały drzewa przynależne do gatunków krajowych. W okresie wiosennym 2011 r. przeprowadzono dosadzenia pozostałych drzew, w tym gatunków introdukowanych, takich jak: dęby  czerwone, białe, kaukaskie, wielkoowocowe, węgierskie, glediczje, ewodie czy dawidie, zwane też drzewem chusteczkowym. Gatunki te, jak i kolorowe odmiany gatunków rodzimych, były prawdziwą ozdobą  dziewiętnastowiecznych parków krajobrazowych, a do takich właśnie należy Park Miejski w Legnicy.

W okresie wiosennym 2011 roku wysadzono 10.497 szt. krzewów, które stanowią drugie piętro szaty roślinnej,  mi. In:. azalie, różaneczniki, berberysy, bzy lilaki, derenie białe odm. syberyjska, hortensje krzewiaste Anabelle i Pink Pincushion, hortensje wiechowate Pinky Winky, irgi błyszczące, kerrie japońskie, kolkwicje chińskie, pięciorniki krzewiaste Goldfinger, pigwowce pośrednie odm. Elly Mosel, tawuły japońskie odm. Anthony Waterer, Macrophylla, Spiraea Japonia, van Houttena, żylistki pośrednie  Pink Pom-Pom, cisy pospolite Elegantissima Taxus, cisy pospolite Taxus baccata i jałowce sabińskie.
W imponującej ilości  86.274 szt.  wysadzono byliny i rośliny runa parkowego - najniższego piętra parku, nadającego barwę i ożywiającego kompozycję tysiącami kwiatów w okresie wiosennego i letniego kwitnienia. W dużych grupach w parku pojawiły się  bergenie sercolistne,  bodziszki  korzeniaste, liliowce odm.  Crimson Pirate i inne wysokie odmiany, rozchodniki  Herbstfreude, języczki pomarańczowe Desdemona, pragnie syberyjskie, barwinki pospolite, Hosty sieboldiana - mix odmian, bluszcze pospolite. Wszystkie prace prowadzone były zgodnie z  wytycznymi konserwatorskimi.

Park jak nowy

Odtworzenie parku pozwoliło na przywrócenie enklawy, która stanowi miejsce wypoczynku dla mieszkańców, dostarcza pozytywnych wrażeń estetycznych. Jako świadectwo naszej kultury, stanowi ciągłość dziedzictwa przestrzeni miejskiej i jej środowiska przyrodniczego, podtrzymaną z myślą o przyszłych pokoleniach legniczan.
Realizacja odbudowy parku kosztowała ok. 4.700.000 złotych. Pozwoliła na zapewnienie ciągłości istnienia cennego dziedzictwa natury, na zachowanie różnorodności biologicznej rodzimej i introdukowanej dendroflory oraz na wierną rekonstrukcję parku. Kolejne pokolenia będą miały możliwość podziwiania parku w jego historycznej, dziewiętnastowiecznej stylistyce.